Khám phá mâm cỗ Tết 3 miền: Hương vị đoàn viên và văn hoá Việt

Mỗi dịp Tết đến xuân về, mâm cỗ Tết là biểu tượng của sự sum vầy, đoàn tụ trong văn hóa Việt Nam. Bữa cơm dâng lên ông bà tổ tiên để cầu mong một năm mới bình an, suôn sẻ và là cách mỗi gia đình thể hiện sự tôn kính và giữ gìn truyền thống.

Mâm cỗ Tết ở từng miền đất nước mang nét đặc trưng riêng, phản ánh rõ sự đa dạng về văn hóa, địa lý và ẩm thực. Từ sự cầu kỳ, trang trọng của mâm cỗ miền Bắc, đến sự tinh tế, giản dị của miền Trung, và nét phóng khoáng, phong phú của miền Nam, mỗi mâm cỗ là một câu chuyện về vùng đất và con người nơi đó.

Dù khác biệt, mâm cỗ Tết ở cả ba miền đều không thể thiếu cơm, xôi, bánh chưng, bánh tét, và các loại dưa muối đặc trưng. Những món ăn này không chỉ tôn vinh nền văn minh lúa nước của Việt Nam, mà còn gói trọn tình cảm, sự gắn kết của mỗi gia đình trong những ngày đầu năm mới.

Hãy cùng Hồng Lam thưởng thức và khám phá nét đẹp văn hóa qua mâm cỗ Tết ở từng miền - nơi hội tụ đầy đủ tinh hoa ẩm thực và hương vị đoàn viên đặc trưng của người Việt.

Mâm cỗ Tết miền Bắc

Mâm cỗ Tết miền Bắc, đặc biệt là của người Hà Nội, mang đậm nét truyền thống với những món ăn đặc trưng như xôi gấc, bánh chưng, dưa hành muối, nem (chả giò), giò thủ, và thịt đông. Đây là những món được lựa chọn để phù hợp với tiết trời se lạnh của mùa xuân miền Bắc, trong đó thịt đông là món ăn độc đáo mà ít nơi nào có.

Ảnh: Tattat Studio

Ngoài những món cơ bản, mỗi gia đình có thể biến tấu, bổ sung thêm như bóng xào thập cẩm, gà luộc, canh măng, miến xào mề gà,...Theo truyền thống, mâm cỗ chuẩn xưa cần 4 bát, 4 đĩa tượng trưng cho sự đầy đủ, hài hòa. Những gia đình khá giả thường bày biện mâm cỗ lớn hơn với 6 bát, 6 đĩa hoặc thậm chí 8 bát, 8 đĩa.

Mâm cỗ Tết miền Trung

Mâm cỗ Tết của người miền Trung mang nét đặc trưng riêng, thể hiện sự khéo léo và chắt chiu trong từng món ăn. Trong những ngày lễ Tết, bàn thờ ông bà luôn nghi ngút hương khói, đặc biệt ngày mồng Một người miền Trung thường cúng chay để cầu mong một năm mới an lành. Các món chính thường thấy trong mâm cỗ bao gồm: rau sống, chả ram, canh bún, cơm trắng, đồ xào, thịt kho, cá kho, và đôi khi thêm một con gà luộc, được chia nhỏ thành từng đĩa gọn gàng.

Ảnh: Tattat Studio

Ngoài các món canh để cúng, phần lớn món ăn sẽ được dùng để đãi khách và thưởng thức trong suốt dịp Tết. Do đặc trưng thời tiết miền Trung khắc nghiệt, có năm nắng nóng, có năm lạnh, nên các món ăn được lựa chọn để có thể bảo quản tốt hơn trong điều kiện khí hậu đa dạng.

Nếu như miền Bắc gắn liền với bánh chưng thì ở miền Trung, những chiếc bánh tét mềm dẻo, đậm đà là món không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết. Ngoài ra, các món ăn truyền thống như thịt ngâm mắm, dưa món,... cũng luôn hiện diện, tạo nên hương vị Tết đặc trưng, đậm bản sắc vùng miền.

Mâm cỗ Tết miền Nam

Mâm cỗ Tết miền Nam không thể thiếu những món ăn truyền thống như bánh tét, canh khổ qua nhồi thịt, và thịt kho hột vịt. Theo quan niệm dân gian, canh khổ qua mang ý nghĩa xua tan điều không may, giúp "cái khổ đi xa" để đón năm mới an lành. Thịt kho hột vịt với miếng thịt vuông và quả trứng tròn tượng trưng cho sự hài hòa giữa trời và đất, cầu mong năm mới trọn vẹn, đủ đầy.

Ảnh: Tattat Studio

Ngoài các món truyền thống, nhiều gia đình miền Nam biến tấu thêm với những món độc đáo như gà xé phay, tôm khô củ kiệu và các món tráng miệng như mứt dừa, mứt me, hay bánh kẹo ngọt. Để đổi vị, một số gia đình chọn nấu cháo cá ám, ăn kèm rau ghém, chuối cây xắt mỏng và rau thơm. Món cá lóc nướng ăn cùng lá bông súng non hoặc đọt vừng cũng là đặc sản mang đậm dấu ấn miền Nam.

Mâm cỗ Tết chứa đựng tấm lòng thành kính của người dân Nam Bộ với ông bà tổ tiên. Họ thưởng thức trọn vẹn hương vị mặn, chua, cay, đắng trong từng món ăn, cùng nhau chia sẻ giây phút sum vầy đầy ý nghĩa bên gia đình ngày đầu xuân.

>>> Có thể bạn quan tâm:

• Tìm hiểu ý nghĩa của các loài hoa chưng Tết

• Bật mí 6 món quà Tết 2025 ý nghĩa dành tặng người thân, bạn bè

Mâm cỗ Tết ba miền không chỉ là bữa ăn sum vầy mà còn mang ý nghĩa sâu sắc, thể hiện lòng thành kính với tổ tiên và tình yêu thương gia đình. Dù là sự cầu kỳ của miền Bắc, nét giản dị của miền Trung hay sự phong phú của miền Nam, mỗi mâm cỗ đều gói trọn hương vị và bản sắc vùng miền. Đây cũng là dịp để mọi người cùng nhau thưởng thức tinh hoa ẩm thực, sẻ chia những phút giây đoàn viên, khởi đầu một năm mới tràn đầy hy vọng, bình an và hạnh phúc.